Zdrowie jest bardzo szerokim pojęciem. Wpływa na nie wiele czynników, jednak najważniejszym z nich jest dieta i aktywność fizyczna. Lekceważenie istotności zdrowego stylu życia niesie ze sobą wiele konsekwencji związanych nie tylko z nadwagą, ale także rozwojem chorób dietozależnych: cukrzyca, nowotwory, alergia, schorzenia sercowo-naczyniowe. Skala problemu jest duża, już co trzeci Polak zmaga się z nadwagą, a co czwarty z otyłością.
Spis treści
Kim jest dietetyk i jak może pomóc?
Dietetyk to wykwalifikowany specjalista posiadający szeroką wiedzę na temat leczenia żywieniowego zarówno u osób zdrowych, jak i zmagających się z różnymi chorobami przewlekłymi. Umiejętności te są cennym elementem w systemie ochrony zdrowia i swoim zakresem obejmują:
- układanie planów dietetycznych indywidualnych lub zbiorowych dla poszczególnych grup wiekowych, np. dietetyk dla dzieci,
- profilaktykę i leczenie żywieniowe chorób dietozależnych: cukrzyca, nowotwory, alergie, schorzenia sercowo-naczyniowe,
- ocenę stanu odżywienia i zapotrzebowania na składniki odżywcze pacjentów i wydawanie stosownych opinii,
- układanie jadłospisów do poszczególnych diet,
- kontrolę efektów leczenia dietetycznego,
- profilaktykę i leczenie nadwagi, otyłości i niedożywienia,
- prowadzenie dokumentacji żywieniowej pacjentów,
- edukację społeczeństwa w zakresie zasad prawidłowego żywienia.
Wizyta u dietetyka obejmuje szczegółowy wywiad zdrowotny i żywieniowy pacjenta, uwzględniający m.in. tryb dnia i aktywność fizyczną, choroby przewlekłe i przyjmowane leki, diety podejmowane w przeszłości czy schorzenia rodzinne. Ponadto wykonywane są pomiary wzrostu, wagi, obwodów talii, brzucha i bioder oraz analiza składu ciała.
Konsultacja trwa około 60 minut. Na podstawie zebranych informacji układany jest indywidualny plan żywieniowy pacjenta. Kontrola efektów leczenia odbywa się co 2 – 4 tygodnie. Porady dietetyka powinny być jasne, zrozumiałe i motywujące do działania.
Dietetyka – kształcenie
Aktualnie w Polsce kształcenie w zawodzie dietetyka odbywa się wyłącznie na poziomie studiów wyższych na kierunku dietetyka. Składają się one z dwóch stopni – licencjacki (minimum 6 semestrów) i magisterski (minimum 4 semestry). W programie przewidziana jest także obowiązkowa praktyka zawodowa.
Do 2013 roku prowadzono także kształcenie w szkołach policealnych. Szkolenia te zostały zlikwidowane, jednak osoby, które je ukończyły, do tej pory mogą udzielać poradnictwa dietetycznego. Zawód dietetyka nadal nie jest uregulowany ustawowo.
Specjalizacje dietetyczne
Europejska Federacja Stowarzyszeń Dietetyków (EFAD) wyróżnia trzy specjalizacje dietetyczne obowiązujące na terenie Unii Europejskiej. Wśród nich wymienia się:
- dietetyk administracyjny,
- dietetyk kliniczny,
- dietetyk zdrowia publicznego.
Poza tym podziałem funkcjonuje wiele specjalności, m.in.: dietetyk sportowy, dietetyk dziecięcy, dietetyk ciążowy, dietetyka kliniczna. Skierowane są do mniejszej grupy odbiorców.
Prawidłowa dieta – co to właściwie znaczy?
Dieta to sposób odżywiania. Pojęcie to jest błędnie utożsamiane z licznymi dietami odchudzającymi. Najnowsze zalecenia żywieniowe najlepiej obrazuje ikonografia „talerz zdrowia”. Nowy model zaleceń jest alternatywą dla popularnej dotąd piramidy żywienia. Talerz podzielono na trzy części, zawierające produkty spożywcze, które powinny znaleźć się w codziennej diecie. Wielkość tych sekcji proporcjonalnie odpowiada zawartości ilościowej poszczególnych składników prawidłowej diety.
Jedz więcej:
- produktów zbożowych pełnoziarnistych,
- owoców i warzyw,
- nasion roślin strączkowych i orzechów,
- ryb,
- produktów mlecznych niskotłuszczowych.
Unikaj:
- soli i cukru,
- mięsa czerwonego i przetworzonego,
- słodzonych napojów,
- fast foodów.
Zdrowy styl życia to także regularna aktywność fizyczna i przyjmowanie dużej ilości płynów. Każde próby zmiany diety warto skonsultować z dietetykiem.